Mistoqsijiet li Jsiru ta’ Spiss
- Fejn possibbli, ippreżenta lment bil-miktub, li fih tispjega l-problema tiegħek b’mod ċar u tispeċifika l-mod li bih tistenna li l-fornitur tas-servizz isolvi l-ilment tiegħek.
- Inkludi ismek u d-dettalji ta’ kuntatt relevanti.
- Uża kopji ta’ kwalunkwe dokumentazzjoni relevanti biex issaħħaħ il-każ tiegħek. Ftakar li inti għandek dejjem iżżomm il-kopji oriġinali ta’ kull korrispondenza jew dokumentazzjoni uffiċjali bħal kuntratti u kontijiet.
- Identifika r-rappreżentanti tal-fornitur tas-servizz li jkunu qed jaqduk, u ikteb id-data u l-ħin ta’ meta tkunu kkomunikajtu.
- Dejjem żomm kopja ta’ kull komunikazzjoni bil-miktub li tkun għaddiet bejnek u bejn il-fornitur tas-servizz.
- Agħti tul ta’ żmien speċifiku u raġonevoli lill-fornitur tas-servizz biex ikun jista’ jieħu azzjoni u jsolvi l-ilment tiegħek.
- Kopja tal-kuntratt ta’ servizz tiegħek;
- Kopji ta’ kwalunkwe korrispondenza mal-fornitur tas-servizz tiegħek relatata mal-ilment tiegħek;
- Kopji ta’ kontijiet, jekk u meta applikabbli;
- Kwalunkwe dokumentazzjoni relevanti oħra, bħal: il-formola għat-terminazzjoni tas-servizz; il-formola ta’ applikazzjoni għal ħlas dirett mill-kont bankarju; il-formola ta’ portabilità tan-numri.
- Ninnotifikawk dwar il-wasla tal-ilment tiegħek fi żmien jumejn ta’ xogħol;
- Niċċekkjaw li tkun ipprovdejt id-dettalji relevanti kollha;
- Nippruvaw nagħtuk risposta sħiħa fi żmien 20 jum ta’ xogħol;
- Niżguraw li inti diġà avviċinajt lill-fornitur tas-servizz tiegħek biex issolvi l-kwistjoni;
- Ninvestigaw l-ilment, li jista’ jinvolvi komunikazzjoni ulterjuri miegħek u/jew mal-fornitur tas-servizz;
- Nagħmlu kwalunkwe informazzjoni relatata mal-każ tiegħek aċċessibbli għall-partijiet kollha involuti, sakemm ma ssirx talba speċifika u valida mingħandek jew mingħand il-fornitur tas-servizz.
X'inhu roaming?
Ir-roaming huwa servizz offrut mill-operaturi mobbli li jippermettilek li tuża t-telefon ċellulari tiegħek jew apparat mobbli ieħor, bħal pereżempju internet key/stick, meta tkun barra minn Malta. Minħabba li l-operatur tas-servizz tiegħek ma jipprovdix is-servizzi tiegħu barra minn Malta, dan għandu ftehimiet ma’ operaturi barranin. B’hekk inti tista’ tagħmel u tirċievi telefonati u messaġġi SMS, kif ukoll tuża servizzi oħra bħall-voicemail u servizzi tad-dejta.
Huwa importanti ħafna li qabel tivvjaġġa barra mill-pajjiż tikkuntattja lill-operatur tiegħek u tiċċekkja l-punti li ġejjin:
- Jekk l-abbonament tiegħek jippermettix roaming fil-pajjiż ta’ destinazzjoni;
- Kemm trid tħallas meta tuża l-mobile tiegħek għal telefonati, SMS, MMS, aċċess għall-internet u għall-użu tal-voicemail fil-pajjiż ta’ destinazzjoni;
- Liema netwerk ta’ operatur barrani huwa l-aktar adattat għall-ħtiġijiet tiegħek u joffri l-irħas rati ta’ roaming, jekk applikabbli;
- Kif tagħżel in-netwerk tal-operatur barrani li tippreferi b’mod manwali meta tkun barra, jekk possibbli; u
- Kif tattiva u tagħmel użu minn servizzi importanti oħra (voicemail, call diverts, selezzjoni tan-netwerk) waqt li tkun qed tuża r-roaming, u l-ispejjeż involuti.
Barra minn hekk, nissuġġerulek tieħu nota:
- Tan-numru tas-serje tal-mobile tiegħek (numru IMEI), li s-soltu jkun imniżżel taħt il-batterija tal-mobile, u li tista’ tarah billi tagħfas *#06#; u
- Tan-numru tal-customer care tal-operatur tas-servizz tiegħek.
Dawn ikollok bżonnhom, f’każ li l-mobile tiegħek jintilef jew jinsteraq meta tkun qed tivvjaġġa.
It-tariffi li japplikaw għal telefonati roaming huma differenti minn dawk li japplikaw meta tagħmel telefonati waqt li tinsab Malta. Dan minħabba li l-operatur tiegħek irid iħallas lill-operatur barrani għall-użu li jsir tan-netwerk tiegħu meta inti tkun f’pajjiż ieħor. Bħala riżultat, l-operatur tiegħek iżidlek dawn l-ispejjeż addizzjonali fil-kont.
Trid tħallas għal dawn li ġejjin:
- Biex tagħmel u tirċievi telefonati lejn u minn Malta, u biex tagħmel u tirċievi telefonati lejn u minn persuni li jinsabu fil-pajjiż ta’ destinazzjoni jew fi kwalunkwe pajjiż ieħor;
- Biex tibgħat SMS lil min jinstab Malta u li għandu n-numru rreġistrat taħt operatur Malti jew lil persuni li jinsabu fil-pajjiż ta’ destinazzjoni jew fi kwalunkwe pajjiż ieħor;
- Biex tuża s-servizzi tad-Dejta, pereżempju biex tniżżel emails, ritratti, mużika jew films, u biex tibbrawżja l-internet u tibgħat u tirċievi messaġġi MMS;
- Biex tisma’ l-messaġġi voicemail tiegħek: f’dan il-każ tħallas ir-rata li tapplika għal telefonati li jsiru minn barra lejn Malta. Sabiex tevita dawn l-ispejjeż, tista’ tagħżel li tisma’ l-messaġġi meta terġa’ lura Malta; u
- Biex tirridirezzjona/tgħaddi t-telefonati u l-messaġġi voicemail tiegħek lil mobile jew lil voicemail inbox ieħor li mhuwiex inkluż f’pakkett tar-roaming.
Dawn li ġejjin ma jinvolvux spejjeż, u huma bla ħlas:
- Li tirċievi SMS, u
- Li tirċievi messaġġi voicemail: inti ma tħallasx meta xi ħadd iħallilek messaġġ voicemail fl-inbox tiegħek waqt li tkun qed tuża r-roaming f’wieħed mis-28 Stat Membru tal-UE.
Nota: Din ir-regola ma tapplikax meta tkun qed tivvjaġġa f’pajjiżi barra mill-UE. Għalhekk, nissuġġerulek li tiċċekkja mal-operatur tiegħek dwar kwalunkwe spejjeż li japplikaw meta xi ħadd iħallilek messaġġ voicemail fl-inbox tiegħek meta tkun f’pajjiż li mhuwiex parti mill-UE, u li ssaqsi kif tista’ tevita dawn l-ispejjeż (pereżempju billi tiddiżattiva l-funzjoni tal-voicemail qabel tivvjaġġa).
Kun af ukoll li t-tariffi li tħallas għall-użu tal-mobile tiegħek barra minn Malta jistgħu jvarjaw skont il-fatturi li ġejjin:
- Jekk għandekx abbonament pre-paid jew post-paid;
- L-iskema ta’ tariffi li tkun għażilt;
- Il-ħin tal-ġurnata meta tagħmel it-telefonati, u
- In-netwerk tal-operatur barrani li tkun fuqu meta tuża r-roaming.
Għalhekk, nissuġġerixxu li tiċċekkja sew l-ispejjeż involuti qabel issiefer (ara l-Mistoqsija 2 għal aktar tagħrif) billi ċċempel lill-operatur tas-servizz tiegħek jew billi żżur il-paġna tal-websajt tiegħu dwar ir-roaming (ara wkoll il-links fil-Mistoqsija 9).
F’Ġunju 2007, l-Unjoni Ewropea (UE) adottat Regolament li jillimita l-ammont tal-ispejjeż involuti meta wieħed jagħmel u jirċievi telefonati fuq mobiles waqt li jivvjaġġa fis-28 Stat Membru tal-UE. B’hekk daħlet fis-seħħ l-‘Ewrotariffa’ (ara l-mistoqsija 5), sabiex jiġi żgurat li inti ma tħallasx prezzijiet eċċessivi għas-servizzi tar-roaming meta tagħmel u tirċievi telefonati meta tkun barra mill-pajjiż tiegħek. Fir-Regolament emendat tal-2009 ġew introdotti regoli addizzjonali favur il-klijenti, bħal pereżempju tnaqqis ulterjuri fil-prezzijiet tat-telefonati li jsiru jew li jiġu riċevuti, u ġiet introdotta wkoll l-‘Ewrotariffa għall-SMS’ (ara wkoll il-mistoqsija 6) li timponi limiti fuq il-prezzijiet fil-każ ta’ messaġġi SMS li jintbagħtu meta tkun qed tuża r-roaming. Ġiet introdotta wkoll sistema ta’ ‘cut off’ għal sistemi tad-dejta (ara wkoll il-mistoqsija 10). Ġew introdotti wkoll diversi miżuri ta’ trasparenza sabiex jiġi żgurat li inti tkun infurmat/a b’mod xieraq rigward it-tariffi tar-roaming li japplikaw għal telefonati, għal messaġġi SMSs u għall-użu ta’ servizzi tad-dejta. Dawn jiġu aġġornati b’mod regolari f’każ li jkun hemm bidliet fit-tariffi.
Ir-Regolament dwar ir-Roaming ta’ Lulju 2012 jiżviluppa regoli li ġew introdotti fiż-żewġ regolamenti ta’ qabel fuq bażi kontinwa, u għandu l-għan li jipproteġi lill-klijenti tar-roaming:
- Billi jkompli jbaxxi l-prezzijiet ta’ telefonati li jsiru u li jiġu riċevuti;
- Billi jkompli jbaxxi l-prezzijiet biex tibgħat SMS waqt li tkun qed tuża r-roaming;
- Billi jintroduċi limitu fuq is-servizzi tad-data roaming, imsejjaħ ‘Ewrotariffa għad-Dejta’ (ara wkoll il-mistoqsijiet 7 u 8); u
- Permezz tal-miżuri ta’ trasparenza li ġew introdotti fl-2009, sabiex jiġi żgurat li tingħatalek informazzjoni suffiċjenti u adegwata dwar it-tariffi tar-roaming li japplikaw għal telefonati, messaġġi SMS u għall-użu tas-servizzi tad-dejta li ġew estiżi għalik meta tkun qed tuża r-roaming barra l-UE. (ara wkoll il-mistoqsija 10).
Ir-Regolament dwar ir-Roaming jeħtieġ li l-operaturi kollha tat-telefonija mobbli joffru tariffa għat-telefonati msejħa ‘Ewrotariffa’ (ara t-Tabella 1) lill-klijenti bi skemi ta’ ħlas post-paid u pre-paid:
- Inti tibbenefika minn din it-tariffa b’mod awtomatiku, sakemm ma tagħżilx pakkett tar-roaming differenti b’tariffi differenti għal telefonati li jsiru minn barra;
- L-operatur tas-servizz tiegħek jista’ joffri pakketti tar-roaming oħra, apparti l-‘Ewrotariffa’. It-tariffi li japplikaw għal dawn il-pakketti jistgħu jkunu ogħla minn dawk tal-‘Ewrotariffa’, iżda min-naħa l-oħra, il-pakkett jista’ jkun aktar adattat u konvenjenti għalik;
- Tista’ taqleb għall-Ewrotariffa jew mill-Ewrotariffa għal pakkett ieħor fi kwalunkwe ħin mingħajr ħlas;
- L-operatur tiegħek iżommlok għat-‘telefonati Ewrotariffa’ li tagħmel jew tirċievi fuq bażi ta’ rata fis-sekonda, jiġifieri, fuq il-bażi tal-ammont ta’ sekondi li tkun użajt fuq il-linja.
Minkejja dan, jista’ jkun li jkollok tħallas rata fissa għal perjodu li ma jaqbiżx l-ewwel 30 sekonda ta’ kull telefonata li tagħmel, jiġifieri jkollok tħallas sa nofs ir-rata għal kull minuta (madwar €0.11,55ċ, jiġifieri, nofs €0.23,09ċ, fil-każ tal-Ewrotariffa). Wara l-ewwel 30 seconda tapplika rata fis-sekonda.
Nota: Din ir-rata fissa ma tapplikax għal telefonati li jiġi riċevuti. Għandek tkun taf li qabel daħal fis-seħħ dan ir-Regolament, ħafna operaturi kienu japplikaw rati fil-minuta.
It-tabella li ġejja turi it-tariffa massima għal kull minuta li l-operatur tas-servizz mobbli tiegħek jista’ jżommlok għal telefonati li tagħmel u tirċievi waqt li tkun qed tuża r-roaming f'wieħed mit-28 Stat Membru tal-UE.
Tabella 1
- L-ewwel numri tan-numru sħiħ jgħinuk tidentifika numru b’rata premium. Għal tagħrif dwar il-firxa tan-numri b’rata premium f’Malta, jekk jogħġbok ara t-tweġiba għall-mistoqsija ta’ qabel;
- Oqgħod attent/a għat-tariffa applikabbli – din l-informazzjoni tinħareġ b’mod pubbliku meta s-servizz partikolari jiġi reklamat jew imsemmi; u
- Ikkuntattja lill-fornitur tas-servizz tiegħek għal tagħrif dwar numri speċifiċi b’rati premium.
- Jekk inti marbut/a għal perjodu kuntrattwali minimu, jistgħu japplikaw ħlasjijiet għal terminazzjoni qabel il-waqt jekk taqleb għas-servizz ta’ fornitur ieħor;
- Jekk inti abbonat/a għal skema pre-paid, iċċekkja jekk titlifx il-bilanċ ta’ kreditu tiegħek meta tagħmel il-porting;
- Iċċekkja jekk japplikax xi limitu ta’ livell minimu (minimum threshold) għas-servizz tiegħek. Jekk dan il-limitu ta’ livell ikun japplika, tista’ tagħżel li tiċċekkja mal-fornitur tas-servizz tiegħek jekk tkunx ilħaqt dan il-limitu minimu jew le;
- Jekk is-servizz tiegħek tal-Carelink ikun ikkollegat man-numru tat-telefon tiegħek, ikollok twaqqaf is-servizz tal-Carelink qabel tagħmel il-porting; u
- M’għandekx twaqqaf is-servizz ta’ telefonija fissa/mobbli qabel tagħmel porting. Dan għandu jsir mill-fornitur tas-servizz il-ġdid tiegħek bħala parti mill-proċess tal-porting.
- Żur ħanut tal-fornitur tas-servizz tat-telefonija fissa/mobbli li tixtieq tabbona miegħu, u ħu miegħek:
- il-karta tal-identità jew il-passaport tiegħek;
- is-SIM card (jekk tkun se tagħmel porting tan-numru tiegħek tal-mobile); u
- kopja ta’ kont jew statement reċenti (fil-każ ta’ skemi post-paid ).
- Meta tkun fil-ħanut tal-fornitur tas-servizz, imla formola tal-portabilità (porting form). Il-fornitur tas-servizz imbagħad jipproċessa t-trasferiment tan-numru eżistenti tiegħek f’ismek. Huwa importanti li l-persuna li tiffirma l-formola tal-portabilità tkun l-abbonat/a stess, jew ir-rappreżentant awtorizzat/rappreżentanta awtorizzata legali tiegħu/tagħha.
- Aċċerta ruħek li tkun ħallast kwalunkwe kontijiet pendenti mal-fornitur tas-servizz tiegħek f’każ li tkun abbonat/a għal servizz post-paid.
- Normalment, il-porting m’għandux idum aktar minn tlett(3) ijiem ta’ xogħol biex isir fil-każ tat-telefonija fissa, u mhux aktar minn jum wieħed (1) ta’ xogħol fil-każ tat-telefonija mobbli. Madankollu, f’ċerti każijiet jistgħu japplikaw xi eċċezzjonijiet; u
- Meta tagħmel porting tan-numru tiegħek, tintrabat mal-fornitur tas-servizz il-ġdid għal perjodu minimu ta’ xahrejn mid-data li fiha jkun sar il-porting tan-numru tiegħek.
Jekk għandek negozju, tista’ tirreġistra d-domain tiegħek stess, pereżempju, mydomain.com. Dan jippermettilek toħloq u żżomm il-kontijiet tal-email tiegħek ma’ kwalunkwe fornitur tas-servizz tal-internet, filwaqt li tkun tista’ żżomm il-kont tal-email tiegħek anki jekk tibdel il-fornitur tas-servizz tal-Internet.
Dan bl-esklużjoni ta’ kwalunkwe ħlasijiet u/jew sussidji għal benefiċċji li l-fornitur tas-servizz seta’ kien ta lill-abbonat. Bħala eżempju, fis-settur tat-telefonija mobbli l-fornituri tas-servizz jistgħu joffru mobiles b’xejn jew bi prezz sussidjat lil abbonati li jidħlu f’kuntratt għal żmien definit.
- Segwi l-proċedura ta’ skonnessjoni skont kif speċifikat fil-kuntratt tiegħek għas-servizz. Jekk il-kuntratt tiegħek ma jkunx għandek, tista’ tikkuntattja lill-fornitur tas-servizz tiegħek biex issaqsi dwar il-proċedura ta’ skonnessjoni. Uħud mill-fornituri tas-servizzi jistgħu jitolbuk notifika bil-miktub, kif ukoll kopja tal-karta tal-identità tiegħek;
- Aċċerta ruħek li tħallas kwalunkwe kontijiet pendenti;
- Aċċerta ruħek li tirritorna kwalunkwe tagħmir li jkun ġie installat għandek (CPE, jew Customer Premises Equipment) meta ssir it-terminazzjoni; u
- Kun af li jekk tkun abbonat/a għal kont pre-paid mal-fornitur tas-servizz eżistenti tiegħek, jista’ jkun li titlef il-kreditu li ma tkunx użajt.
Bħalissa fuq il-free-to-air hemm seba’ (7) stazzjonijiet Maltin: Xejk, F Living, Net TV, One TV, Smash TV, TVM u TVM 2.
- Aqla’ t-televixin minn mal-plakka tad-dawl.
- Aqla’ l-wajer tal-aerial minn mal-parti ta’ wara tat-televixin, u qabbdu mas-socket immarkat ‘ANT IN’ tad-decoder diġitali.
- Qabbad tarf tal-video lead mas-socket tad-decoder immarkat ‘TV’, u qabbad it-tarf l-ieħor mat-televixin.
- Qabbad il-wajers tal-elettriku tad-decoder u tat-televixin ma’ plakka tad-dawl.
- Ixgħel id-decoder u t-televixin. It-televixin tiegħek normalment għandu jkun kapaċi jfittex u jidentifika d-decoder diġitali b’mod awtomatiku, iżda jekk dan ma jseħħx, kemm tagħżel l-istazzjon ‘AV1’ fuq ir-remote control tat-televixin tiegħek.